De bedoeling
Socrates noemde het Dragende Ideeën, een grondbeginsel dat richting geeft aan alles wat je doet. Simon Sinek schrijft over het Waarom in zijn boek Start with Why en Wouter Hart noemt het in Verdraaide Organisaties De Bedoeling.
Alle drie pleiten ze ervoor centraal te stellen waarom je doet wat je doet en niet meteen te beginnen met nadenken over hoe je dat wil doen en welke middelen ervoor nodig zijn.
Een druk, maar in vele opzichten ook spannend schooljaar zit er bijna op. Omdat de invulling van de clusters juist vanuit de inhoud wordt vormgegeven, hebben we onszelf vaak de vraag gesteld: Waarom doen we dit? Waarom ben ik ooit het onderwijs in gegaan? En wat is de bedoeling van dat onderwijs?
Analyse
Zo ben ik ook begonnen met het bedenken van de contouren. Ik heb een analyse gemaakt en heb daarna gekeken wat er nodig was om ervoor te zorgen dat we het beste uit ons onderwijs kunnen halen. Alles geredeneerd vanuit wat voor mij de bedoeling van onderwijs is: ervoor zorgen dat leerlingen hun talenten optimaal kunnen ontwikkelen en benutten en ze begeleiden naar een succesvolle carrière in het vervolgonderwijs en op de arbeidsmarkt.
Zo hebben we samen de verdere invulling ook aangepakt. We zijn teruggegaan naar de kern en hebben zo onze plannen verder ontwikkeld. Daarbij hebben we ons niet laten leiden door beperkingen. En zo hoort het ook.
Dienstbaar zijn
Toen ik aan anderen vertelde over onze plannen, zei men vooral: Mooie plannen, goed voor je onderwijs, maar heb je wel nagedacht over de bekostiging? Simpel gezegd: een brede scholengemeenschap levert een hogere bekostiging op. Voor een havo/vwo-school zal deze bekostiging lager zijn.
Dat is ook wel waar, maar moet dat dan bepalen hoe je je onderwijs vormgeeft? Nee, natuurlijk niet. Regels, systemen en processen moeten dienstbaar zijn aan het doel van je onderwijs. Niet andersom.
Daarom hebben we niet de inhoud aangepast, maar zijn we gaan zoeken naar manieren om onze plannen toch uit te voeren. Juist omdat we weten dat we inhoudelijk een goed plan hebben. Bezoeken aan en overleg met OC&W waren het gevolg.
Rigide
In de dagelijkse praktijk krijgen regels, systemen en processen vaak de meeste aandacht. Denk bijvoorbeeld aan de geformuleerde normen voor de overgang naar een volgend leerjaar. Het rigide toepassen van de afgesproken regels zou in individuele gevallen een leerling tekort kunnen doen. Er kunnen altijd andere factoren een rol spelen die ons vragen een uitzondering te maken op regels. Hiervoor moet altijd ruimte zijn.
Ontwikkeling
Het idee over de bedoeling van onderwijs is ook wat we samen delen. Als we iedere dag bezig zijn met het realiseren van die bedoeling, zullen ons onderwijs en wijzelf altijd in ontwikkeling blijven. Precies zoals de wereld om ons heen.
Inspiratie
