Kansen krijgen, kansen nemen
Het is maar goed dat mijn vader kansen kreeg.
Als enige in het dorp Nieuwenhagen, een dorp in de gemeente Landgraaf, mocht mijn vader naar de HBS.
Echt een bijzonderheid in een dorp waar iedereen eigenlijk automatisch zijn weg vond naar de mijnen, maar mijn grootouders zagen meer in Wim Lommen en wilden hem deze mogelijkheid absoluut niet ontzeggen. Iedereen was trots op mijn vader.
Het waren echter moeilijke tijden en toen de nood echt aan de man was, mijn vader zat toen in de derde klas, haalden ze hem toch terug. Er moest brood op de plank komen. Er moest gewerkt worden en daalde ook mijn vader af om steenkool te winnen.
Toen eind jaren ’60 de mijnen één voor één gesloten werden, werden vele hardwerkende Limburgers teruggeworpen op zichzelf. Mijn vader was dan nog de gelukkige met een basis die mijn ouders hem gunden toen het kon. De basis die hij verworven heeft door de kans te grijpen toen deze zich voordeed. Dit in tegenstelling tot vele generatie- en streekgenoten.
Het is de verantwoordelijkheid van onze maatschappij om elkaar voortdurend kansen te blijven geven. Ongeacht onze achtergrond, onze denkbeelden of ons cognitief niveau. Ook vandaag de dag verdwijnen er complete bedrijfstakken en ontstaan er nieuwe vormen van werk.
Als we niet willen dat mensen stil komen te staan en daardoor achterblijven, moeten we ervoor zorgen dat we voor iedereen kansen bieden.
Dat vind ik ook de verantwoordelijkheid van het onderwijs. We moeten ons er van bewust zijn dat we het aan de samenleving verplicht zijn ervoor te zorgen dat iedereen de kans krijgt werk te maken van zijn of haar talent. Dat iedereen de mogelijkheid krijgt om te ontdekken wat bij hem of haar past. We moeten iedereen de kans geven op onderzoek uit te gaan, fouten te maken en hiervan te leren.
Ik ben ervan overtuigd dat veel polarisatie in de samenleving te wijten is aan een gevoel van onzekerheid door het missen van kansen. Of doordat kansen niet zijn gegeven. Of doordat ze niet zijn gegrepen.
Dat is óók de verantwoordelijkheid die mensen hebben: je moet kansen leren zien en kansen leren grijpen. Ook daar kun je als onderwijs een rol spelen.
In de discussie over het opnemen van vluchtelingen zie ik dit ook terug. Mensen die zich beroepen op het feit dat vluchtelingen wél kansen krijgen op onderdak en inkomen, terwijl ze zelf het gevoel hebben deze kansen niet te krijgen. In het verzet tegen de nieuw ontstane situatie lijkt onzekerheid een grote rol te spelen.
De twee onderwijsclusters bieden leerlingen kansen om breed hun talenten te benutten en in te zetten. We willen leerlingen ook leren dat ze en hoe ze kansen moeten nemen. In het vmbo-cluster noemen ze met name de ruggengraat, waarbij leerlingen worden begeleid in de keuzes die ze moeten maken en de kansen die ze nemen.
Hierbij worden leerlingen vooral gewezen op de verantwoordelijkheid die zelf hebben voor hun leerproces en de carrière die ze tegemoet gaan.
Mijn vader kreeg kansen en greep ze met beide handen aan. Hierdoor was hij in staat de status quo te ontstijgen. Wanneer we onze leerlingen het zelfde leren te doen, staan ze er in de toekomstige maatschappij goed voor.
Barry Lommen is bestuurder van de Stichting voor Voortgezet Onderwijs Lelystad.
Onderwijs
